صندوق سرمایه گذاری مشاع شرکت‌های سرمایه‌گذاری به ثبت رسیده ای هستند که سبد ثابت و مشخصی از سهام و سایر اوراق بهادار را خریداری و نگهداری می نمایند. این صندوق ها اغلب به صورت تراست براساس توافقنامه تنظیم شده بین حامی و امین صندوق تاسیس می‌گردند و اوراق مشا را منتشر و به عامه مردم عرضه می نمایند.
در اینگونه صندوق ها نیاز به مدیریت فعال نیست و در واکنش نسبت به نوسانات معمول بازار اوراق بهادار نظیر افزایش یا کاهش در تقاضا برای اوراق مشارکت رکیب دارایی صندوق تغییر نمی نماید. هر برگه از اوراق سازی شده توسط هر صندوق دارای ارزش یکسانی است. سه روش اصلی این صندوق ها شامل حامی،امین و ارزیاب هستند.
حامی صندوق های سرمایه گذاری مشاع
حامی اینگونه صندوق ها معمولا شرکت یا مجموعه ای از شرکتها هستند که مدیریت اداری این صندوق‌ها را برعهده حامی با به کارگیری افراد حرفه ای و خدمات مشاوره ای ترکیب مناسب و متنوعی از دارایی های مالی را انتخاب می نماید.
علاوه بر آن حامی مسئولیت‌پذیر نویسی اوراق مشاع صندوق، نگهداری اسناد و مدارک، پرداخت هزینه‌های مربوط به سازمان دهی صندوق و انتشار اوراق، حفظ بازار ثانویه برای معامله اوراق و انجام کلیه ثبت های حسابداری و ارائه ترازنامه و صورت حساب سود و زیان را دارد.
امین صندوق که معمولا بانک است وظایف این زیر تایید مالکیت اوراق مشاع هر یک از سرمایه گذاران،حفاظت و امانتداری اوراق بهادار،جمع آوری کوپن های سود اوراق بهادار،پرداخت سهم هر یک از دارندگان اوراق از درآمد صندوق،نظارت بر عملیات صندوق و ارائه گزارش وضعیت مالی صندوق به سرمایه‌گذاران،جهت آگاهی آنها از وضعیت مالی شرکت را داراست.
ارزیاب مسئولیت ارزشیابی مجموعه اوراق بهادار صندوق را بر عهده دارد. حق الزحمه ارزیاب یا بر اساس تعداد ارزیابی هایی که انجام داده به وی پرداخت می‌شود یا به صورت ثابت سالانه.
صندوق های سرمایه گذاری مشاع به صورت نامحدود تشکیل نمی شوند و دارای زمان مشخصی هستند که در زمان تأسیس شرکت دوره فعالیت آن تعیین می گردد.
مدت فعالیت صندوق های مشاع
مدت فعالیت این صندوق ها بستگی به انواع اوراق بهادار خریداری شده توسط صندوق دارد.
صندوق های سرمایه گذاری مشاع که اقدام به خرید اوراق قرضه بلند مدتمسلم ۵ سال نموده‌اند دوره فعالیت آنها ۵ سال است و صندوق هایی که اقدام به سرمایه‌گذاری بر روی سهام شرکتها نموده‌اند بر اساس امیدنامه شرکت می‌توانند یک سال یا بیشتر فعالیت نمایند.
افزون بر آن هدف این صندوق‌ها خرید و نگهداری اوراق بهادار است و اوراق بهادار خریداری شده در طی دوران فعالیت صندوق فروخته یا جایگزین می گردند و در ابتدا جهت کاهش ریسک سرمایه گذاری سعی در خرید اوراق بهادار متنوع می گردد.
صندوق های سرمایه گذاری مشابه مشابه صندوق های سرمایه گذاری با سرمایه متغیر،اوراق بهادار قابل بازخرید منتشر نمی نمایند و علاوه بر معامله اوراق مشاع در بازار ثانویه،امکان بازخرید اوراق به ارزش خالص دارایی توسط صندوق وجود دارد.
برگرفته از کتاب بورس اوراق بهادار نوشته استاد زکیه شوشتریان
