دیفای DeFi یا امور مالی غیرمتمرکز چیست؟

امور مالی غیرمتمرکز Decentralized Finance ، که اغلب به عنوان DeFi شناخته می‌شود، اصطلاحی است که کاربرد فناوری بلاک چین و قراردادهای هوشمند را برای بازآفرینی سیستم‌ها و خدمات مالی سنتی به صورت غیرمتمرکز و باز توصیف می‌کند. هدف آن ارائه خدمات مالی بدون اتکا به واسطه های متمرکز مانند بانک ها یا مؤسسات مالی است.

در DeFi، فعالیت‌های مالی مانند وام، استقراض، تجارت، سرمایه‌گذاری و مدیریت دارایی بر روی پلتفرم‌های غیرمتمرکز ساخته شده بر روی شبکه‌های بلاک چین، عمدتا اتریوم انجام می‌شود. این پلتفرم‌ها از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند، که قراردادهایی خوداجرا با شرایط معامله مستقیماً در کد نوشته شده‌اند.

ویژگی های کلیدی تامین مالی غیرمتمرکز عبارتند از:

باز بودن

پلتفرم‌های DeFi برای هر کسی که به اینترنت متصل است باز است و نیازی به مجوز یا تأیید مقام مرکزی ندارد. آنها برای کاربران در سراسر جهان قابل دسترسی هستند و شامل شدن مالی را ترویج می کنند.

شفافیت

تمام تراکنش‌ها و عملیات روی پلتفرم‌های دی‌فای روی بلاک چین ثبت می‌شوند و همه آنها را شفاف و قابل حسابرسی می‌کند. این باعث افزایش اعتماد و کاهش نیاز به واسطه می شود.

امنیت

پلتفرم‌های DeFi از ویژگی‌های امنیتی رمزنگاری بلاک‌چین استفاده می‌کنند و آن‌ها را در برابر کلاهبرداری، هک و دسترسی غیرمجاز بسیار ایمن می‌کند. کاربران بر وجوه خود کنترل دارند و خطر کنترل نگهداری توسط اشخاص ثالث را از بین می برند.

قابلیت برنامه ریزی

قراردادهای هوشمند در DeFi برنامه های مالی قابل برنامه ریزی را فعال می کنند. آنها به طور خودکار شرایط از پیش تعریف شده را اجرا می کنند و نیاز به واسطه ها را از بین می برند و عملیات مالی پیچیده را ممکن می سازند.

قابلیت همکاری

پروتکل‌های DeFi برای تعامل با یکدیگر طراحی شده‌اند و به کاربران اجازه می‌دهند تا دارایی‌ها و نقدینگی خود را بین پلتفرم‌های مختلف جابه‌جا کنند و کارایی و دسترسی اکوسیستم را بیشتر گسترش دهند.

برنامه ها و خدمات رایج در اکوسیستم DeFi عبارتند از:

– صرافی های غیرمتمرکز (DEXs) :پلتفرم هایی که تجارت همتا به همتا دارایی های دیجیتال را بدون نیاز به واسطه امکان پذیر می کند.

– بسترهای وام دهی و استقراض: کاربران می توانند دارایی های خود را برای به دست آوردن سود یا قرض گرفتن دارایی ها در برابر وثیقه بدون مراجعه به موسسات مالی سنتی، قرض دهند.

– استیبل کوین ها: ارزهای رمزنگاری شده به یک دارایی باثبات مانند یک ارز فیات متصل می شوند که ثبات و تسهیل تراکنش ها را در اکوسیستم دیفای فراهم می کنند.

– کشاورزی بازده: تمرین ارائه نقدینگی به پلتفرم‌های Decentralized Finance برای کسب پاداش یا بهره.

– مدیریت غیرمتمرکز دارایی: پلتفرم هایی که کاربران را قادر می سازد تا محصولات مالی مختلف مانند صندوق ها و شاخص های غیرمتمرکز را مدیریت و سرمایه گذاری کنند.

DeFi به دلیل پتانسیل خود برای دموکراتیک کردن امور مالی، افزایش دسترسی مالی، کاهش هزینه ها و حذف واسطه ها مورد توجه و پذیرش قابل توجهی قرار گرفته است. با این حال، توجه به این نکته مهم است که DeFi یک فضای در حال تحول و به سرعت در حال تغییر است و شرکت کنندگان باید از خطرات مرتبط با آن، مانند آسیب پذیری قراردادهای هوشمند، نوسانات بازار و ملاحظات نظارتی آگاه باشند.

نوآوری بدون مجوز

DeFi امکان نوآوری بدون مجوز را فراهم می کند، به این معنی که هر کسی می تواند بدون نیاز به تایید یک مرجع متمرکز، برنامه های مالی را روی بلاک چین بسازد و استقرار دهد. این یک اکوسیستم پر جنب و جوش را تقویت می کند که در آن توسعه دهندگان می توانند محصولات و خدمات مالی جدید را ایجاد و تکرار کنند.

شمول مالی

DeFi این پتانسیل را دارد که خدمات مالی را به جمعیت های بدون بانک و فاقد بانک در سطح جهان ارائه دهد. از آنجایی که بر روی اینترنت کار می‌کند، هر کسی با اتصال به اینترنت می‌تواند به پلتفرم‌های DeFi دسترسی داشته باشد و در آن شرکت کند و موانع سنتی ورود تحمیل شده توسط سیستم مالی سنتی را دور بزند.

حذف واسطه ها

هدف DeFi با استفاده از قراردادهای هوشمند و فناوری بلاک چین حذف واسطه ها مانند بانک ها و کارگزاران از تراکنش های مالی است. این هزینه ها را کاهش می دهد، نیاز به اعتماد به اشخاص ثالث را از بین می برد و امکان تعاملات همتا به همتا را فراهم می کند.

افزایش حریم خصوصی

DeFi در مقایسه با سیستم های مالی سنتی، حریم خصوصی بهتری را ارائه می دهد. در حالی که تراکنش ها روی بلاک چین ثبت می شوند و شفاف هستند، کاربران می توانند با استفاده از آدرس های مستعار و عدم افشای هویت واقعی خود، حریم خصوصی خود را حفظ کنند.

پول قابل برنامه ریزی

DeFi امکان ایجاد پول قابل برنامه ریزی را از طریق قراردادهای هوشمند فراهم می کند. این بدان معناست که تراکنش های مالی را می توان خودکار کرد و شرایط خاصی را برای آزادسازی وجوه تعیین کرد. به عنوان مثال، اگر ارزش وثیقه کمتر از یک آستانه تعیین شده باشد، وام ها می توانند به طور خودکار نقد شوند.

دسترسی جهانی

پلتفرم های Decentralized Finance برای همه افراد در سراسر جهان، صرف نظر از موقعیت جغرافیایی آنها قابل دسترسی است. این به افراد در مناطق محروم اجازه می دهد تا به خدمات مالی دسترسی داشته باشند و در بازارهای جهانی شرکت کنند، زمین بازی را هموار کرده و موانع جغرافیایی را کاهش دهند.

قابلیت همکاری

هدف پروتکل های DeFi این است که قابلیت همکاری داشته باشند، به این معنی که می توانند به طور یکپارچه با سایر پروتکل ها و برنامه های کاربردی در اکوسیستم تعامل داشته باشند و یکپارچه شوند. این قابلیت همکاری ترکیب‌پذیری بلوک‌های ساختمانی مختلف DeFi را امکان‌پذیر می‌کند و امکان ایجاد برنامه‌های مالی پیچیده‌تر و محصولات مالی نوآورانه را فراهم می‌کند.

حاکمیت جامعه

بسیاری از پروژه‌های DeFi دارای مکانیسم‌های حاکمیتی هستند که به دارندگان توکن اجازه می‌دهد در فرآیند تصمیم‌گیری شرکت کنند. از طریق سیستم‌های رای‌گیری، دارندگان توکن می‌توانند تغییراتی را در پروتکل پیشنهاد و رای دهند و آن را به یک الگوی حکومت‌داری مبتنی بر جامعه و غیرمتمرکز تبدیل کنند.

توجه به این نکته مهم است که در حالی که Decentralized Finance مزایای بسیاری را ارائه می دهد، خطرات و چالش هایی مانند آسیب پذیری قراردادهای هوشمند، عدم قطعیت های نظارتی و نوسانات بازار را نیز به همراه دارد. شرکت‌کنندگان باید احتیاط کنند، دقت لازم را انجام دهند و از خطرات احتمالی مرتبط با استفاده از پلتفرم‌ها و پروتکل‌های DeFi آگاه باشند.

توانمندسازی مالی

هدف دفای توانمندسازی افراد از طریق کنترل مستقیم بر وجوه و تصمیمات مالی آنهاست. شرکت‌کنندگان مالکیت و حضانت کامل دارایی‌های خود را دارند و وابستگی به موسسات مالی سنتی را کاهش می‌دهند و استقلال مالی بیشتری را ممکن می‌سازند.

بهبود کارایی بازار

DeFi با امکان کشف قیمت در زمان واقعی، تسویه فوری و تجارت 24/7، بازار کارآمدتر و شفاف‌تری را معرفی می‌کند. این امر نیاز به واسطه ها را کاهش می دهد و معاملات سریعتر و مقرون به صرفه تر را تسهیل می کند.

نوآوری و آزمایش

DeFi فرهنگ نوآوری و آزمایش را در صنعت مالی پرورش می دهد. با پروتکل‌های منبع باز و توسعه بدون مجوز، توسعه‌دهندگان و کارآفرینان می‌توانند برنامه‌های مالی جدید را ایجاد و تکرار کنند، که منجر به ایجاد ابزارهای مالی جدید و مدل‌های تجاری می‌شود.

قابلیت همکاری مالی

پروتکل های DeFi به گونه ای طراحی شده اند که قابلیت همکاری داشته باشند و به پلتفرم های مختلف اجازه تعامل و اشتراک نقدینگی را می دهند. این امکان جابجایی یکپارچه دارایی ها و داده ها را در پروتکل های مختلف، افزایش نقدینگی و گسترش دسترسی و عملکرد اکوسیستم فراهم می کند.

قابل حسابرسی و شفاف

تمام تراکنش‌ها و فعالیت‌ها در Decentralized Finance در بلاک چین ثبت می‌شوند و یک مسیر حسابرسی غیرقابل تغییر و شفاف را ارائه می‌دهند. این شفافیت باعث افزایش اعتماد در میان شرکت‌کنندگان می‌شود، زیرا هر کسی می‌تواند یکپارچگی و صحت تراکنش‌ها را تأیید کند.

کاهش ریسک طرف مقابل

تامین مالی سنتی شامل ریسک طرف مقابل است که در آن شرکت کنندگان در معرض اعتبار و قابلیت اطمینان طرفین قرار می گیرند. DeFi با جایگزینی قراردادهای هوشمند که به طور خودکار تراکنش ها را بر اساس قوانین و شرایط از پیش تعریف شده انجام می دهند، این خطر را کاهش می دهد.

نوآوری مالی برای کشورهای در حال توسعه

DeFi پتانسیل ایجاد نوآوری مالی و دسترسی به کشورهای در حال توسعه با دسترسی محدود به خدمات بانکداری سنتی را دارد. با استفاده از پلتفرم‌های DeFi، افراد در مناطق محروم می‌توانند به وام‌ها، پس‌اندازها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری دسترسی داشته باشند و به رشد اقتصادی و شمول مالی کمک کنند.

کاهش موانع ورود

DeFi با حذف نیاز به کاغذبازی گسترده، بررسی اعتبار و حداقل نیازهای سرمایه گذاری، موانع ورود به خدمات مالی را کاهش می دهد. هر کسی با کیف پول سازگار و اتصال به اینترنت می تواند در پلتفرم های DeFi شرکت کند و به طیف گسترده ای از خدمات مالی دسترسی داشته باشد.

شفافیت مالی

پلتفرم‌های DeFi شفافیت را با ارائه دسترسی هم‌زمان به داده‌های تراکنش و اطلاعات زنجیره‌ای ارتقا می‌دهند. این شفافیت پتانسیل دستکاری یا تقلب را کاهش می دهد و به شرکت کنندگان اجازه می دهد تا بر اساس داده های دقیق و قابل تأیید تصمیمات آگاهانه بگیرند.

توکن سازی دارایی ها

DeFi امکان توکن سازی دارایی های مختلف از جمله املاک، هنر، کالاها و غیره را فراهم می کند. با نمایش دارایی های سنتی به عنوان توکن های دیجیتال در بلاک چین، DeFi فرصت های جدیدی را برای مالکیت جزئی، افزایش نقدینگی و دسترسی گسترده تر به بازار باز می کند.

هزینه های کمتر

پلتفرم های DeFi اغلب با کارمزدهای قابل توجهی کمتر در مقایسه با واسطه های مالی سنتی کار می کنند. با حذف نیاز به واسطه، کاهش هزینه های عملیاتی و استفاده از فناوری بلاک چین، DeFi می تواند خدمات مالی مقرون به صرفه را به کاربران ارائه دهد.

هویت غیرمتمرکز

DeFi این پتانسیل را دارد که از راه حل های هویت غیرمتمرکز (DID) استفاده کند و کاربران را قادر می سازد تا کنترل داده های شخصی و اطلاعات هویتی خود را حفظ کنند. DID می تواند دسترسی ایمن و حفظ حریم خصوصی به خدمات مالی را تسهیل کند، خطر سرقت هویت را کاهش دهد و اعتماد کاربران را بهبود بخشد.

پشته نوآوری مالی

DeFi یک پشته نوآوری مالی ایجاد می کند که در آن پروتکل ها و برنامه های مختلف می توانند بر روی زیرساخت های موجود DeFi ساخته شوند. این امکان توسعه محصولات مالی پیچیده مانند مشتقات غیرمتمرکز، بازارهای پیش بینی، بیمه و غیره را فراهم می کند.

تراکنش های برون مرزی

پلتفرم های دیفای تراکنش های بین المللی یکپارچه را بدون نیاز به واسطه هایی مانند بانک ها تسهیل می کنند. این امر انتقال بین المللی سریع تر، کارآمدتر و مقرون به صرفه تر را امکان پذیر می کند و به نفع افراد و مشاغل درگیر در تجارت جهانی است.

توسعه مبتنی بر جامعه

پروژه های DeFi اغلب شامل جامعه ای پر جنب و جوش و درگیر از توسعه دهندگان، علاقه مندان و کاربران است. این رویکرد جامعه محور، همکاری، اشتراک دانش و توسعه مستمر را تقویت می کند و منجر به تکامل و بهبود سریع پروتکل ها و برنامه های DeFi می شود.

انعطاف پذیری مالی

DeFi با حذف نقاط شکست و کاهش ریسک سیستمیک، پتانسیل افزایش انعطاف پذیری مالی را ارائه می دهد. از آنجایی که DeFi بر روی یک شبکه غیرمتمرکز کار می کند، کمتر در معرض اختلالات یا خاموشی های گسترده است که می تواند بر سیستم های مالی سنتی تأثیر بگذارد.

دسترسی به بازارهای جهانی

پلتفرم‌های DeFi دسترسی به طیف وسیعی از بازارهای جهانی را فراهم می‌کنند، از جمله بازارهایی که ممکن است از طریق روش‌های سنتی غیرقابل دسترس یا محدود باشند. این فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید را باز می‌کند و به شرکت‌کنندگان اجازه می‌دهد تا سبدهای خود را در مناطق جغرافیایی و طبقات مختلف دارایی متنوع کنند.

همانطور که DeFi به تکامل خود ادامه می دهد، مهم است که چشم انداز نظارتی را در نظر بگیرید، زیرا مقررات و الزامات انطباق ممکن است برای جنبه های مختلف اکوسیستم DeFi اعمال شود. شرکت کنندگان باید در مورد تحولات قانونی و نظارتی برای اطمینان از انطباق با قوانین قابل اجرا و هدایت موثر خطرات احتمالی مطلع باشند.

شایان ذکر است که مزایای ذکر شده در بالا مزایای بالقوه مرتبط با DeFi هستند. با این حال، تجربیات و نتایج فردی ممکن است بر اساس پلتفرم‌ها، پروژه‌ها و شرایط بازار خاص متفاوت باشد.

تاریخچه DeFi

امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) یک پدیده نسبتاً جدید در فضای بلاک چین و ارزهای دیجیتال است. در حالی که منشاء دقیق و جدول زمانی DeFi قابل بحث است، ریشه های آن را می توان به توسعه اولیه فناوری بلاک چین و ظهور قراردادهای هوشمند ردیابی کرد. در اینجا مروری کوتاه بر تاریخچه DeFi است:

پروژه های اولیه بلاک چین

مفهوم مالی غیرمتمرکز با راه اندازی بیت کوین در سال 2009، اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز، شکل گرفت. بیت کوین تراکنش های همتا به همتا را بدون واسطه فعال کرد و پایه و اساس ماهیت غیرمتمرکز DeFi را گذاشت. اتریوم که در سال 2015 راه‌اندازی شد، ایده قراردادهای هوشمند قابل برنامه‌ریزی را معرفی کرد، که قراردادهایی خوداجرا با شرایط توافقنامه مستقیماً در کد نوشته شده‌اند.

پروتکل‌های اولیه DeFi

در سال 2017، جنبش DeFi با راه‌اندازی پروتکل‌هایی مانند MakerDAO، که استیبل کوین‌های غیرمتمرکز و پلتفرم‌های وام‌دهی را معرفی کرد، شتاب بیشتری گرفت. استیبل کوین DAI MakerDAO یکی از اولین دارایی های DeFi شد که به طور گسترده پذیرفته شد. دیگر پروژه‌های اولیه DeFi شامل شبکه Kyber (مبادله غیرمتمرکز)، Aave (وام دادن و قرض‌گیری) و Compound (وام دادن و قرض‌گیری) بود.

کشاورزی بازده و استخراج نقدینگی

کشاورزی بازده، همچنین به عنوان استخراج نقدینگی شناخته می شود، به عنوان یک فعالیت برجسته در DeFi در اواسط سال 2020 ظاهر شد. Compound یکی از پیشگامان معرفی استخراج نقدینگی بود، جایی که کاربران می‌توانستند با ارائه نقدینگی به پروتکل، توکن‌های حاکمیتی خاص پلتفرم را کسب کنند. این جرقه روندی را برانگیخت که در آن پروژه‌های مختلف از طریق پاداش‌های رمزی، انگیزه تامین نقدینگی را فراهم کردند، که منجر به افزایش فعالیت و آزمایش در فضای DeFi شد.

گسترش اکوسیستم DeFi

در طول سال 2020 و تا سال 2021، اکوسیستم DeFi با معرفی پروتکل ها، پلتفرم ها و ابزارهای مالی جدید به سرعت گسترش یافت. این شامل صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) مانند Uniswap و SushiSwap، پلتفرم‌های مشتقات غیرمتمرکز مانند Synthetix، پلتفرم‌های وام‌دهی غیرمتمرکز مانند Yearn.finance و پلتفرم‌های مدیریت دارایی غیرمتمرکز مانند Balancer بود.

یکپارچه سازی و قابلیت همکاری

با رشد فضای DeFi، تمرکز بر بهبود قابلیت همکاری و یکپارچه سازی پروتکل های مختلف وجود داشت. پل های زنجیره ای مانند توکن Wrapped Bitcoin (WBTC) برای فعال کردن بیت کوین برای استفاده در برنامه های DeFi مبتنی بر اتریوم معرفی شدند. علاوه بر این، پروژه‌هایی مانند Chainlink برای ارائه اوراکل‌های غیرمتمرکز پدید آمدند که داده‌های خارجی را به زنجیره بلوکی می‌آورد و عملکرد و قابلیت اطمینان برنامه‌های DeFi را افزایش می‌داد.

منافع نهادی و توجه جریان اصلی

در اواخر سال 2020 و اوایل سال 2021، DeFi توجه قابل توجهی از سوی سرمایه گذاران نهادی و رسانه های اصلی به خود جلب کرد. پتانسیل بازدهی بالا و محصولات مالی نوآورانه، مؤسسات مالی سنتی، سرمایه‌گذاران خطرپذیر و سرمایه‌گذاران خرد را برای کشف اکوسیستم DeFi جذب کرد. این علاقه فزاینده همچنین بررسی های نظارتی و بحث هایی را در مورد نیاز به چارچوب های نظارتی در فضای DeFi به همراه داشت.

نوآوری و چالش های مداوم

DeFi با نوآوری و توسعه مداوم به تکامل خود ادامه می دهد. پروتکل‌ها، پلتفرم‌ها و مفاهیم جدیدی برای رسیدگی به چالش‌های مقیاس‌پذیری، امنیت و تجربه کاربر معرفی می‌شوند. پروژه‌های DeFi در حال بررسی سازگاری زنجیره‌ای متقابل، راه‌حل‌های لایه ۲، مدل‌های حاکمیت غیرمتمرکز و موارد دیگر هستند. با این حال، این فضا همچنین با چالش‌هایی از جمله آسیب‌پذیری قرارداد هوشمند، نگرانی‌های نظارتی، محدودیت‌های مقیاس‌پذیری و آموزش کاربران مواجه است.

توجه به این نکته مهم است که تاریخچه DeFi هنوز در حال نگارش است و فضا دائماً در حال تغییر است. پروژه‌ها و پیشرفت‌های جدید همچنان به شکل‌دهی چشم‌انداز ادامه می‌دهند و آن را به منطقه‌ای هیجان‌انگیز و پویا در صنعت ارزهای دیجیتال و بلاک چین گسترده‌تر تبدیل می‌کنند.